Λύσσα: Ένας Ανεπιθύμητος Επισκέπτης από το Παρελθόν...

Ευχαριστούμε θερμά τον κ Καφόρο Κωνσταντίνο, Κτηνίατρο ΑΠΘ για το πολύ ωραίο άρθρο και τον Καθηγητή κ. Παγγό Β. Βασίλειο, για την πρωτοβουλία του για ενημέρωση των συγχωριανών και φίλων μας.

Εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο, επανεμφανίστηκε ο ιός της λύσσας στη χώρα μας. Μέσω μιας αλεπούς, που πέρασε  στη χώρα μας από τα Σκόπια, μεταδόθηκε ο ιός, σε σκύλους, αιγοπρόβατα και βοοειδή (πριν ένα μήνα περίπου, εντοπίστηκε σε δύο σταβλισμένες αγελάδες, με αποτέλεσμα να τεθεί σε καραντίνα μια ολόκληρη περιοχή σε ακτίνα 50 χιλιομέτρων στην περιοχή του Κιλκίς).

 Σήμερα έχουμε επίσημα καταγεγραμμένα κρούσματα λύσσας μέχρι και στα Τρίκαλα ενώ κρούσματα ύποπτης συμπεριφοράς ζώων, έχουν αναφερθεί έως και την Βοιωτία! Στα πλαίσια της αντιμετώπισης του ιού,
προκρίθηκε η λύση της εναέριας ρίψης δολωμάτων που φέρουν ζωντανό τον ιό. Αυτά τα  δολώματα έχουν το μέγεθος ενός μεγάλου σπιρτόκουτου και είναι ακίνδυνα για τα ζώα, αφού ουσιαστικά τα εμβολιάζουν. Οι άνθρωποι όμως καλό θα είναι να μην τα αγγίζουν γιατί ενέχεται ο κίνδυνος να έρθουν σε επαφή με τον ιό που περιέχουν.

  Ο εναέριος εμβολιασμός, αφορά πλέον και ένα τμήμα της Φθιώτιδας, στην περιοχή μας. Ο εμβολιασμός, μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, επεκτάθηκε  μέχρι σε Ευρυτανία και Αιτωλοακαρνανία.

  Εξαιτίας της σοβαρότητας της κατάστασης, αφού η λύσσα αν δεν αντιμετωπιστεί τις πρώτες ημέρες μετάδοσης του ιού είναι θανατηφόρα, ζητήθηκε από τον κύριο Καφόρο Κώστα, κτηνίατρο στη Μακρακώμη, να γράψει ένα άρθρο σχετικά, ώστε να λάβει κανείς μια πλήρη αλλά και επιστημονική ενημέρωση. 

Γράφει λοιπόν ο κύριος Καφόρος: 

Γενικά

  Η λύσσα είναι Λοιμώδης νόσος που προσβάλει τόσο τους ανθρώπους όσο και τα ζώα. Η νόσος οφείλεται σε ιό και προκαλεί θανατηφόρο εγκεφαλίτιδα. Είναι νόσος γνωστή από την αρχαιότητα και αναφέρεται τόσο από το Δημόκριτο όσο και από τον Αριστοτέλη.

  Το 1804 αποδείχτηκε ότι η νόσος προκαλείται από μικροοργανισμό, ενώ ο Παστέρ προσπάθησε χωρίς επιτυχία να δημιουργήσει το πρώτο εμβόλιο το 1881.

Ευπάθεια

Περισσότερο ευπαθείς είναι οι αλεπούδες, οι λύκοι και μετά οι γάτες και τα σκυλιά. Ο άνθρωπος είναι λιγότερο ευαίσθητος στη νόσο.

Γεωγραφική εξάπλωση-Ανθεκτικότητα

Έχει παγκόσμια εξάπλωση, εκτός από ορισμένα νησιά όπως η Αγγλία, η Κύπρος, η Αυστραλία, η Ν. Ζηλανδία και η Ιαπωνία. Οι χώρες αυτές διατηρούνται απαλλαγμένες της νόσου, εξαιτίας των αυστηρών μέτρων που τηρούν για την είσοδο των σκύλων (εμβολιασμοί, εξάμηνη καραντίνα κτλ.).

Ο ιός καταστρέφεται στο σάλιο σε λίγες ώρες, οπότε οι νεκροί σκύλοι και αλεπούδες δεν αποτελούν μολυσμένους φορείς. Επίσης ο ιός καταστρέφεται εύκολα με το βρασμό, την παστερίωση και τη θέρμανση στους 30⁰C.

Τρόποι μόλυνσης

Η μόλυνση συμβαίνει με τον ενοφθαλμισμό (είσοδο) του ιού με δήγματα (δαγκώματα) λυσσασμένων ζώων. Από το σημείο εισόδου με το δάγκωμα ο ιός εισέρχεται στον οργανισμό και οδηγείται στο κοντινότερο νεύρο. Από το νεύρο μεταφέρεται στον εγκέφαλο σε μερικές ημέρες και προκαλεί θανατηφόρο εγκεφαλίτιδα με θνησιμότητα 100%. Η διάρκεια της νόσου είναι από 3 μέχρι 11 ημέρες.

Εμφάνιση της νόσου-Συμπτώματα

Η εμφάνιση της νόσου, τα συμπτώματα δηλαδή, διαχωρίζονται σε τρεις φάσεις. Αναφερόμαστε περισσότερο στο σκύλο διότι είναι το ζώο που μεταφέρει τη νόσο στον άνθρωπο περισσότερο από κάθε άλλο.

- Πρόδρομη φάση: Τα ζώα αλλάζουν συμπεριφορά, τα φιλικά σκυλιά απομονώνονται και πηγαίνουν σε σκοτεινούς χώρους ενώ τα επιθετικά γίνονται φιλικά. Γαβγίζουν χωρίς λόγο και συλλαμβάνουν φανταστικά αντικείμενα στον αέρα. Στη φάση αυτή υπάρχει άφθονη σιελόρροια.

- Στάδιο μανιώδους λύσσας: Στη φάση αυτή ο σκύλος εμφανίζει υπερένταση, περιπλανιέται στους δρόμους, δεν αναγνωρίζει τους οικείους, διατρέχει μεγάλες αποστάσεις και αδυνατεί να επιστρέψει σπίτι του. Υπάρχει σιελόρροια και αλλοτριοφαγία (δαγκώνει ξύλα, πέτρες, κόπρανα κτλ).

- Παραλυτική φάση: Εδώ έχουμε σταδιακή παράλυση από την κάτω γνάθο προς το υπόλοιπο σώμα. Το ζώο παραμένει με το στόμα ανοιχτό, η γλώσσα κρέμεται και το σάλιο γίνεται πηχτό. Το ζώο δε μπορεί να φάει αν και συχνά προσπαθεί. Στη συνέχεια αδυνατεί να βαδίσει και η παράλυση επεκτείνεται από μπρος προς τα πίσω πόδια. Ο θάνατος επέρχεται σε λίγες ώρες από αναπνευστική δυσχέρεια.

Λύσσα και δημόσια υγεία

Η λύσσα στον άνθρωπο εμφανίζεται τόσο με τη μανιακή όσο και με την παραλυτική μορφή. Διαρκεί μερικές ημέρες και είναι θανατηφόρα αν δεν αντιμετωπιστεί. Ο τελευταίος θάνατος από λύσσα στην Ελλάδα, συνέβη το 1971.

Όταν ένας άνθρωπος δαγκωθεί από λυσσασμένο ζώο γίνεται καθαρισμός τη πληγής με νερό και αντισηπτικό. Η περαιτέρω αντιμετώπιση γίνεται από εξειδικευμένο γιατρό. Σε περίπτωση που ο άνθρωπος δαγκωθεί από ύποπτο ζώο γίνονται τα εξής: παρακολουθείται το ζώο κι αν σε 15 ημέρες είναι φυσιολογικό, τότε ο άνθρωπος δεν κάνει αντιλυσσική θεραπεία. Αν το ζώο εμφανίσει συμπτώματα λύσσας, τότε θανατώνεται και στέλνεται ο εγκέφαλός του για εξέταση. Ο άνθρωπος κάνει τότε θεραπεία. Σε περίπτωση που το ζώο είναι νεκρό, τότε στέλνεται ο εγκέφαλός του σε εργαστήριο για εξέταση και ο άνθρωπος κάνει επίσης θεραπεία.

Νεώτερα δεδομένα-Πρόληψη

Η πρόληψη αφορά δύο ομάδες ζώων. Τα κατοικίδια και τα άγρια. Στα κατοικίδια ζώα σωστό είναι να γίνεται ο εμβολιασμός με αντιλυσσικό εμβόλιο τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Κατά αυτό τον τρόπο προστατεύεται τόσο το κατοικίδιο, όσο και ο ιδιοκτήτης του, αλλά και οι υπόλοιποι πολίτες. Με τον ετήσιο εμβολιασμό των ζώων είχε επιτευχθεί να θεωρείται για αρκετά χρόνια η Ελλάδα, απαλλαγμένη λύσσας.

Στα άγρια ζώα λαμβάνονται μέτρα όπως η εξόντωση –μείωση του πληθυσμού πους και ο εμβολιασμός.

Ιδιαίτερη μνεία θα κάνουμε στον εμβολιασμό των άγριων ζώων γιατί αφορά και την περιοχή μας. Το εμβόλιο γίνεται μέσω της στοματικής οδού με εμβόλια – δολώματα.

Το εμβόλιο–δόλωμα είναι μέσα σε μία κάψουλα την οποία όταν δαγκώσει το ζώο, έρχεται σε επαφή με το υγρό του εμβολίου, με το σάλιο του  και επιτυγχάνεται ο εμβολιασμός. Αν κάποιος βρει ένα τέτοιο εμβόλιο άθικτο, το παραδίδει στις κτηνιατρικές υπηρεσίες της περιοχής.

Σε περίπτωση που κάποιο κυνηγόσκυλο δαγκώσει εμβόλιο-δόλωμα τότε δεν υπάρχει πρόβλημα ούτε για το σκύλο ούτε για το ιδιοκτήτη του. Ο σκύλος στην περίπτωση αυτή θα θεωρείται εμβολιασμένος.

Επίλογος

Καταρχήν το τηλέφωνο του ΚΕΕΛΠΝΟ (Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων) είναι το 2105212000. από εκεί μπορούμε να ενημερωθούμε υπεύθυνα και να λυθεί κάθε απορία. Είναι μια νόσος που μας αφορά όλους, δε χρειάζεται πανικός αλλά σωστή αντιμετώπιση με τη βοήθεια των ειδικών και της πολιτείας.

Καφόρος Κωνσταντίνος

Κτηνίατρος ΑΠΘ

Μπακογιάννη 45, Μακρακώμη